Krutynia – Ścieżka przyrodnicza Rezerwat – Zakręt

Długość ścieżki przyrodniczej – 3 km
Czas trwania wycieczki – około 1,5 godz.

Rezerwat Zakręt został utworzony w 1957 r. na wniosek prof. Władysława Szafera, znanego botanika i działacza ochrony przyrody, początkowo obejmował dwa jeziorka śródleśne z otaczającym borem bagiennym i grądem o powierzchni 37,8 ha. W 1982 r. ma wniosek mgr inż. Tadeusza Góralskiego, inspektora Lasów Państwowych, rezerwat został powiększony o trzecie jeziorko i płat boru bagiennego, do powierzchni 105,3 ha.

Rezerwat Zakręt położony jest ok. 1 km na zachód od wsi Krutyń, przy drodze do Jez. Mokrego.

Ścieżka prowadząca przez rezerwat Zakręt zaczyna i kończy się we wsi Krutyń. Za mostem na rzece Krutynia idziemy prosto w stronę lasu. Po prawej stronie mijamy dawną drewnianą leśniczówkę, a następnie drogą przez las mieszany z dominującą sosną, grabem i świerkiem. Przy szlabanie mijamy pomnikowy dąb szypułkowy zwany Dębem Krutyńskim ( rośnie po lewej stronie ok. 50 m. od szlabanu).

Po przejściu około 500 m przez las, w lewo odchodzi droga do rezerwatu. W tym miejscu umieszczono tablicę informacyjną z zaznaczoną ścieżką i opisem flory i fauny rezerwatu.. Naprzeciwko rozwidlenia dróg rośnie kolejny pomnik przyrody Zakochana Para. Jest to ponad stuletni dąb oplatający jak w miłosnym uścisku konarami sosnę.

W Rezerwacie
Idziemy drogą, gdzie na rozwidleniu kierujemy się w prawo. Po lewej stronie mijamy bagnistą nieckę porośniętą podsychającymi brzozami – (nadmiar wody). Dalej las brzozowy przechodzi w bór bagienny.

Jeziora dystroficzne
Dochodząc do pierwszego jeziorka po lewej stronie drogi, wchodzimy na pomost prowadzący niemal do odkrytej tafli wody. Stąd można obejrzeć jeziorko i charakterystyczną roślinność torfowiskową.
Jeziorka te, wypełniają kilkumetrowe zagłębienia o nieprzepuszczalnym gruncie i zasilane są jedynie wodą opadową; otaczają je wzniesienia morenowe.

Można tu prześledzić zarastanie wolnej powierzchni wodnej jeziora przez rośliny torfowiskowe. Jeziora zarastają od obrzeży ku centrum. Następuje to w wyniku nasuwania się na powierzchnię wodną kożucha mszystego, złożonego głównie z mchów torfowców i roślin kwiatowych. Fragmenty kożucha ulegają niekiedy oderwaniu pod wpływem mrozów i wiatrów, po czym przesuwane są po powierzchni wody jako pływające wyspy – patrz foto.

Flora rezerwatu
Znajdziemy tu charakterystyczne gatunki roślin torfowiskowych. Od strony lustra jeziora, w brzeżnej partii kożucha torfowcowego zwraca uwagę biało kwitnąca przygiełka biała. W głębi torfowiska pojawiają się następne gatunki, jak: owadożerna rosiczka okrągłolistna, turzyca bagienna oraz bagnica torfowa. Z rodziny wrzosowatych licznie reprezentowanych na torfowisku występują: modrzewnica zwyczajna o wydłużonych skórzastych liściach i białawym spodzie, żurawina błotna z jadalnymi czerwonymi owocami, bagno zwyczajne przypominające opadłe gałązki sosnowe o charakterystycznym zapachu, borówka bagienna z jagodami o silnym nalocie, nazywana pijanicą z powodu substancji wywołującej oszołomienie, a także borówka brusznica występująca w zewnętrznych partiach boru bagiennego.
Bór bagienny charakteryzują ponad stuletnie sosny, niskorosłe, o niewielkim obwodzie, często pokrzywione w wewnętrznej partii od strony jeziora.

Idąc dalej, za pomostem po lewej stronie, stopniowo okrążamy jeziorko.

Fauna rezerwatu
Spotkamy tu. ptaka z rodziny krukowatych – sójkę. To tym ptakom rezerwat zawdzięcza tak dużą ilość młodych dębów w różnym wieku. Sójki w innych, żyźniejszych partiach rezerwatu gdzie rosną fragmenty grądów – lasów liściastych z dorodnymi dębami, wybierają żołędzie i przenoszą je w pobliże torfowisk gdzie magazynują je pod mchem. W rezerwacie żyje również kilkadziesiąt innych gatunków ptaków. Do najciekawszych należą: gągoł, jarząbek, polujący nad jeziorkami puchacz oraz brodziec samotny.

Spośród ssaków w rezerwacie możemy spotkać między innymi: jelenie, dziki wiewiórki, jenoty oraz nietoperze – karlika malutkiego i większego. W jeziorkach zaś można złowić okonie i niewielki sumy.
Po okrążeniu jeziorka, przez kładkę na podmokłej grobli i dalej obok Mazurskiego Dębu Bartnego – pomnika przyrody, wracamy do wsi Krutyń